8 مورد از عوارض ارتودنسی دندان (نکات منفی احتمالی در طول درمان)

ارتودنسی دندان به هیچ عنوان روش خطرناکی برای مرتب کردن دندان ها و اصلاح ناهنجاری های دندانی نیست. این روش به خصوص اگر در سنین کودکی و نوجوانی انجام شود نتایج درخشانی را به همراه خواهد داشت. در واقع عوارض ارتودنسی دندان زمانی بروز پیدا می کند که شما به یک ارتودنتیست (متخصص ارتودنسی)  بی تجربه مراجعه کنید و یا اینکه در رعایت مراقبت های بعد از انجام ارتودنسی کوتاهی کنید.

اگر قصد انجام ارتودنسی دندان را دارید، بهتر است قبل از اقدام برای درمان حتماً با عوارض و معایب ارتودنسی دندان آشنا شوید و سپس به نسبت مشکلاتی که این درمان ایجاد می کند، تصمیم بگیرید که آیا این روش درمانی یک روش مناسب برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی است یا خیر؟ در ادامه ما به طور مفصل درباره عوارض و خطرات ارتودنسی دندان و روش های جلوگیری از بروز این مشکلات صحبت کرده ایم؛ با ما همراه باشید.

عوارض ارتودنسی دندان چیست؟

عوارض ارتودنسی دندان شامل عوارض جزئی، عوارض نسبتاً جدی و عوارض نادر است که ما در ادامه درباره هر کدام از این عوارض ارتودنسی صحبت کرده ایم.

عوارض جزئی و موقت ارتودنسی

• دندان درد بعد از ارتودنسی؛
• تغییر رنگ دندان ها بعد از ارتودنسی؛
• زخم شدن دهان به دلیل وجود بریس ها؛

توجه: ذکر تمامی این عوارض به معنای بروز تک تک آنها نیست؛ بلکه تمامی این عوارض احتمالی هستند و اکثر آنها موقتی می باشند.

دندان درد بعد از ارتودنسی

احساس دندان درد و ناراحتی پس از نصب بریس ها بر روی دندان ها تا چند روز کاملاً عادی است. میزان درد ارتودنسی دندان در هر کسی با توجه به میزان آستانه تحمل درد فرد و همچنین نوع بریس استفاده شده می تواند متفاوت باشد.

در صورتی که این درد و ناراحتی جزئی و قابل تحمل باشد، کاملاً طبیعی است و مشکل ساز نخواهد بود؛ اما در صورتی که میزان درد و فشار بیش از حد زیاد باشد می توانید با مشورت متخصص ارتودنسی خود از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید.

تغییر رنگ دندان ها بعد از ارتودنسی

در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی ثابت، باید منتظر تغییر رنگ دندان ها و زرد شدن آنها باشید. شما باید در هنگام استفاده از تجهیزات ارتودنسی ثابت بیش از پیش به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهید. زیرا با وجود براکت های ارتودنسی احتمال تجمع مواد غذایی بین دندان ها و براکت ها زیاد است. البته در صورت زرد شدن دندان ها بعد از ارتودنسی می توان با روش های سفید کردن دندان ها مانند بلیچینگ، زردی و تغییر رنگ دندان ها را از بین برد.

زخم شدن دهان در طول ارتودنسی

در روزهای اولیه پس از نصب بریس های ثابت، احتمال زخم یا خراشیدگی جزئی بافت نرم دهان وجود دارد و نیازی به نگرانی بابت این موضوع نیست. البته با استفاده از وکس ارتودنسی می توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.

عوارض جدی ارتودنسی دندان

به جرات می توان گفت که هیچ کدام از عوارض ارتودنسی دندان جدی و خطرناک نیستند؛ مگر اینکه شما در انتخاب ارتودنتیست خود دقت نکرده باشید و یا اینکه به مراقبت های بعد از ارتودنسی دندان پایبند نباشید.

علی ایها الحال عوارض جدی ارتودنسی دندان می تواند شامل موارد زیر باشد:

پوسیدگی دندان و مشکلات لثه

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در زمانی که براکت ها و سیم ارتودنسی بر روی دندان ها قرار دارد ممکن است کمی سخت تر از مواقع عادی باشد. در صورتی که این قسمت ها به خوبی تمیز نشوند، احتمال تجمع مواد غذایی، تشکیل پلاک دندان و بروز مشکلاتی مثل پوسیدگی دندان و مشکلات لثه بسیار زیاد است.

برای اینکه از این دسته از عوارض ارتودنسی دندان در امان باشید، کافی است روزانه دو بار دندان های خود را مسواک بزنید و حداقل روزی یک بار دندان هایتان را نخ دندان بکشید.

آسیب به مینای دندان

مینای دندان که سطح خارجی دندان را پوشش می دهد از جنس مواد معدنی سخت است و از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند.

بریس های ارتودنسی از طریق یک فرآیند شیمایی به روی دندان ها چسبیده می شوند. همچنین برای اطمینان از اتصال بریس ها، مینای دندان را با اسید اچ می پوشانند؛ بنابراین احتمال آسیب به مینای دندان ها بعد از ارتودنسی وجود دارد.

جالب است بدانید که این عارضه هم در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی اتفاق می افتد و احتمال پوسیده شدن مینای دندان و ایجاد لکه های سفید در این صورت زیاد است. به طوری که پس از اتمام درمان ارتودنسی، ممکن است مینای دندان برای همیشه از دست رفته باشد.

بازگشت مشکلات ارتودنسی

احتمال بازگشت مشکلات ارتودنسی به حالت اولیه زیاد است که معمولاً متخصصین ارتودنسی با تجویز نگهدارنده ارتودنسی بعد از اتمام درمان ارتودنسی از بروز چنین مشکلی جلوگیری می کنند.

نگهدارنده ارتودنسی (ریتینر) وسیله ای که به صورت سفارشی برای هر بیماری ساخته می شود. نگهدارنده ها معمولاً دارای سیم هایی هستند که در پشت دندان ها قرار می گیرند و از حرکت دندان ها جلوگیری می کند.  

عوارض نادر ارتودنسی دندان

واکنش آلرژیک

یکی از عوارض نادر ارتودنسی دندان، واکنش آلرژیک بدن بیمار به مواد الاستیکی یا فلز به کار رفته در سیم و بریس های ارتودنسی است. در صورتی که بدن شما به نیکل یا مواد پلاستیکی حساسیت دارد حتماً به ارتودنتیست خود اطلاع دهید تا از مواد جایگزین استفاده کند.

تحلیل ریشه دندان

تحلیل ریشه دندان در طول درمان ارتودنسی به معنی از بین رفتن نوک ریشه دندان است و مشکل حادی را ایجاد نمی کند. البته در برخی مواقع نادر نیمی از ریشه دندان بیمار طی ارتودنسی از بین می رود که ممکن است منجر به از بین رفتن دندان ها و لق شدن آنها شود.

تا به امروز علت اصلی تحلیل ریشه دندان در طول ارتودنسی کاملاً مشخص نشده است؛ اما به گفته برخی متخصصین ارتودنسی در صورتی که فردی بیش از 2 سال از بریس های ارتودنسی استفاده کند، بیشتر از سایر افراد در معرض بروز این مشکل قرار دارد.

در صورتی که دندانپزشک شما با عوارض ارتودنسی دندان آشنا باشد و متخصص در زمینه ارتودنسی باشد، قبل، حین و بعد از ارتودنسی از دندان ها و فک شما تصویربرداری پزشکی انجام می دهد تا در صورت تشخیص تحلیل ریشه دندان ها، سریعاً به فکر درمان و کنترل آن باشد.

راهکارهای کاهش عوارض ارتودنسی دندان چیست؟

در صورتی که به نکات ساده زیر پایبند باشید، احتمال بروز عوارض ارتودنسی دندان تقریباً به صفر درصد می رسد و یک درمان بی دردسر را با موفقیت انجام خواهید داد:

• مهم ترین و اصلی ترین راه برای جلوگیری از بروز عوارض ارتودنسی دندان پیدا کردن یک متخصص ارتودنسی با تجربه و متبحر است.
• با حذف غذاهای شیرین و حاوی نشاسته از رژیم غذایی خود از تشکیل پلاک دندانی و پوسیدگی دندانی جلوگیری کنید.
• روزانه حداقل دو بار از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید، تا ذرات باقی مانده در لابه لای بریس های ارتودنسی و دندان ها از بین بروند.
• روزانه حداقل دو بار دندان های خود را مسواک نرم و مسواک بین دندانی مخصوص مسواک بزنید، روزانه یک بار از نخ دندان استفاده کنید و همچنین از خمیردندان های حاوی فلوراید استفاده کنید. در صورتی که امکان مسواک زدن را ندارید حتماً پس از هر وعده غذایی آب درون دهان خود بچرخانید.
• در صورت استفاده از انواع ارتودنسی ثابت به خصوص ارتودنسی سرامیکی، از خوردن مواد غذایی سفت و چسبناک مانند آدامس، ته دیگ، تافی، آبنبات و… خودداری کنید؛ زیرا احتمال شکسته شدن بریس ها و سیم های ارتودنسی را افزایش می دهد.
• در زمان های مقرر شده برای چکاپ و تنظیم کردن بریس های ارتودنسی به کلینیک ارتودنسی مراجعه کنید تا در صورت بروز هر گونه مشکلی متخصص ارتودنسی از حادتر شدن آن جلوگیری کند.
• برای جلوگیری از بروز عوارض ارتودنسی دندان از توصیه هایی که متخصص ارتودنسی به شما کرده است، غافل نشوید.
• در صورتی که به مواد الاستیکی و فلزات آلرژی دارید حتماً ارتودنتیست خود را در جریان بگذارید.

عوارض ارتودنسی نکردن چیست؟

در واقع ارتودنسی دندان هیچ گونه عوارضی را به دنبال ندارد مگر اینکه به یک دندانپزشک غیر متخصص مراجعه کنید و یا اینکه به مراقبت های بعد از ارتودنسی پایبند نباشید. از جمله عوارض ارتودنسی دندان در این صورت پوسیدگی دندان، تغییر رنگ دندان ها، تحلیل ریشه دندان، احساس درد و ناراحتی، زخم شدن دهان و… است که ما در اینجا به صورت جداگانه درباره عوارض جزئی، عوارض جدی و عوارض نادر ارتودنسی دندان صحبت کرده ایم.

اما اگر بخواهیم به عنوان کلام آخر یک نکته را به شما گوشزد کنیم باید بگوییم که عوارض ارتودنسی نکردن بسیار بیشتر از عوارض ارتودنسی کردن است. از جمله عوارض ارتودنسی نکردن عبارتند از:

• پوسیدگی سریع دندان ها به دلیل سختی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن.
• ریسک بروز بیماری های لثه افزایش پیدا می کند.
• به دلیل نامرتبی دندان ها عملیات جویدن، بلع و هضم غذا به درستی انجام نمی شود و احتمال بروز مشکلات گوارشی در این صورت افزایش پیدا می کند.
• نامرتبی دندان ها و ناهنجاری فکی می تواند باعث بروز مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب شود.
• روی هم رفتگی دندان ها باعث فشار به دندان های مجاور می شود که احتمال لق شدن و از دست دادن دندان ها را زیاد می کند.

سؤالات متداول