تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در چیست؟ بررسی  8 تفاوت مهم

مشکلات دهان و دندان می توانند تاثیرات زیادی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. دو بیماری شایع در این زمینه، آفت دهان و زگیل دهانی هستند. هرچند ممکن است این دو بیماری از نظر ظاهری یا علائم اولیه به نظر شبیه باشند، اما در حقیقت تفاوت های اساسی از نظر علت، علائم، نحوه انتقال، درمان و پیشگیری دارند. در این مقاله، به بررسی تفاوت های آفت دهان و زگیل دهانی می پردازیم و سعی می کنیم اطلاعات جامعی برای درک بهتر این دو مشکل ارائه دهیم.

آفت دهان چیست؟

آفت دهان (Aphthous stomatitis) یک نوع زخم دهانی است که معمولاً در داخل دهان ایجاد می شود. این زخم ها معمولاً کوچک، گرد یا بیضی شکل هستند و اطراف آن ها قرمزی وجود دارد. آفت دهان به طور معمول در قسمت داخلی گونه ها، لب ها، زیر زبان یا کف دهان ظاهر می شود.

علت دقیق آفت دهان هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی مانند استرس یا اضطراب، فشار روانی می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و احتمال ایجاد آفت را افزایش دهد. علاوه بر این آسیب فیزیکی، حساسیت های غذایی، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و اختلالات سیستم ایمنی برخی بیماری های خودایمنی، مانند بیماری کرون یا لوپوس، می توانند دلیل ایجاد، آفت باشند. زخم های دردناک داخل دهان، اندازه کوچک (کمتر از 10 میلی متر)، عدم وجود علائم عمومی مانند تب یا خستگی (مگر در موارد نادر) از علائم این آفت است. این زخم ها معمولاً در عرض یک تا دو هفته بهبود می یابند.

زگیل دهانی چیست؟

زگیل دهانی (Oral warts) با آفت دهان تفاوت دارد و نتیجه عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این زگیل ها معمولاً به صورت برجستگی های کوچک و غیر دردناک ظاهر می شوند و می توانند در قسمت های مختلف دهان، از جمله زبان، لثه ها و سقف دهان، دیده شوند.  HPV عامل اصلی ایجاد زگیل دهانی، ویروس پاپیلومای انسانی است که از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم منتقل می شود.

یکی از راه های اصلی انتقال HPV به دهان، فعالیت های جنسی دهانی است. افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به HIV، بیشتر در معرض زگیل دهانی قرار دارند. برجستگی های کوچک و گاهی خوشه ای، بدون درد یا با درد کم، بافت سخت یا نرم، رنگ سفید، صورتی و عدم بهبود زخم هت بدون درمان از علائم زگیل دهانی است.

تفاوت های اصلی آفت دهان و زگیل دهانی

مشکلات دهانی یکی از رایج ترین اختلالاتی هستند که ممکن است بر کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارند. آفت دهان و زگیل دهانی از جمله شایع ترین مشکلاتی هستند که گاه با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. هرچند هر دو در ناحیه دهان ظاهر می شوند، اما تفاوت های اساسی از نظر علت، ظاهر، نحوه انتقال و روش های درمان دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.

علت بیماری

یکی از تفاوت های اساسی میان آفت دهان و زگیل دهانی، علت بروز آن هاست. علت دقیق آفت دهان هنوز مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می توانند در بروز آن نقش داشته باشند. استرس، آسیب های فیزیکی به داخل دهان، حساسیت های غذایی و کمبود ویتامین ها (مانند ویتامین B12، آهن و اسید فولیک) از جمله عواملی هستند که می توانند احتمال ایجاد آفت را افزایش دهند. همچنین، برخی اختلالات سیستم ایمنی و عوامل ژنتیکی نیز ممکن است زمینه ساز این مشکل باشند. 

زگیل دهانی ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس می تواند از طریق تماس مستقیم (مانند تماس دهانی با فرد مبتلا) یا غیرمستقیم (مانند استفاده از وسایل شخصی مشترک) منتقل شود. عفونت HPV یکی از شایع ترین علل بیماری های پوستی و مخاطی در ناحیه دهان است.

تفاوت محل ایجاد آفت دهان با زگیل دهانی

محل ایجاد این دو بیماری در دهان می تواند متفاوت باشد. زخم های آفتی معمولاً در نواحی نرم داخل دهان ظاهر می شوند. این نواحی شامل زیر زبان، داخل گونه ها، لب ها و کف دهان هستند. این زخم ها در بافت های نرم ایجاد شده و اغلب در نواحی که به آسیب حساس هستند مشاهده می شوند. زگیل های دهانی می توانند در هر نقطه از دهان، از جمله نواحی سخت تر مانند سقف دهان و لثه ها ظاهر شوند. علاوه بر این، زبان و کناره های آن نیز از محل های رایج ایجاد زگیل هستند.

شکل و ظاهر

ظاهر آفت دهان و زگیل دهانی به وضوح با یکدیگر فرق می کند. زخم های آفتی معمولاً صاف و گرد یا بیضی شکل هستند. مرکز این زخم ها سفید یا زرد رنگ است و حاشیه آن ها قرمز به نظر می رسد. اندازه این زخم ها معمولاً کوچک (کمتر از 10 میلی متر) است.  زگیل های دهانی به شکل برجستگی های نامنظم و کوچک ظاهر می شوند. سطح آن ها ممکن است شبیه به گل کلم باشد. رنگ زگیل ها معمولاً سفید، صورتی یا هم رنگ پوست دهان است و گاهی به صورت خوشه ای در دهان پدیدار می شوند.

تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در علائم همراه

علائم این دو بیماری نیز تفاوت های قابل توجهی دارند. آفت ها معمولاً دردناک هستند و هنگام خوردن، نوشیدن، یا صحبت کردن می توانند ناراحتی زیادی ایجاد کنند. همچنین، گاهی با سوزش یا خارش همراه هستند که به خصوص در روزهای ابتدایی شدت بیشتری دارد. زگیل های دهانی معمولاً بدون درد هستند و بیشتر از نظر ظاهری جلب توجه می کنند. این زخم ها در موارد شدید ممکن است علائمی جدی مانند مشکل در بلع، اختلال تنفسی و …. را به دنبال داشته باشد.

نحوه انتقال

نحوه انتقال زگیل دهانی و آفت با هم فرق می کند. آفت دهان مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. عوامل داخلی بدن، مانند استرس، ضعف سیستم ایمنی، یا آسیب های دهانی، بیشتر در ایجاد آن نقش دارند. زگیل دهانی مسری است و از طریق تماس مستقیم با زگیل یا مخاط فرد آلوده انتقال می یابد. همچنین، استفاده از وسایل مشترک (مانند ظروف غذا) می تواند خطر انتقال را افزایش دهد.

تفاوت در مدت زمان بهبود زگیل دهانی و آفت دهان

مدت زمان بهبود این دو بیماری نیز تفاوت دارد. درمان آفت دهان راحت است. این زخم ها معمولاً طی 7 تا 14 روز به خودی خود بهبود می یابند و نیازی به درمان خاص ندارند. در موارد شدید، ممکن است زمان بیشتری برای بهبود نیاز باشد. زگیل های دهانی به خودی خود از بین نمی روند و بدون درمان می توانند برای مدت طولانی در دهان باقی بمانند. درمان این زگیل ها معمولاً شامل روش های پزشکی مانند جراحی، کرایوتراپی (سرما درمانی)، یا استفاده از داروهای ضد ویروسی است.

درمان آفت دهان و زگیل دهانی

بهبودی آفت دهان با ژل ها یا کرم های حاوی بنزوکائین یا کلرهگزیدین برای کاهش درد و التهاب امکان پذیر است. دهان شویه های دارویی مانند محلول های استروئیدی یا آنتی بیوتیک، تغییر رژیم غذایی، اجتناب از غذاهای تحریک کننده مانند غذاهای تند و اسیدی، مصرف ویتامین ها و مواد معدنی برای رفع کمبودها از دیگر روش های درمان آفت دهان هستند. درمان زگیل دهانی برداشتن زگیل استفاده از جراحی، لیزر یا سرما درمانی (کرایوتراپی) است. داروهای موضعی برخی کرم ها و ژل های ضد ویروس، درمان ضد ویروسی در موارد شدید، داروهای سیستمیک برای کاهش فعالیت HPV نیز برای درمان این نوع زخم ها تجویز می شود.

تفاوت در پیشگیری از آفت دهان و زگیل دهانی

پیشگیری از آفت دهان با مدیریت استرس، رعایت بهداشت دهان و دندان، اجتناب از آسیب های دهانی و مصرف رژیم غذایی متعادل و مکمل های ویتامینی در صورت نیاز امکان پذیر است. پیشگیری از زگیل دهانی استفاده از واکسن HPV، رعایت بهداشت شخصی و جنسی، اجتناب از تماس مستقیم با زگیل های دیگران و تقویت سیستم ایمنی امکان پذیر است.

تشخیص آفت دهان و زگیل دهانی

تشخیص این دو بیماری معمولاً بر اساس معاینه بالینی انجام می شود. در مواردی که تشخیص مشکل باشد، پزشک ممکن است از آزمایش های زیر استفاده کند:

• بیوپسی: نمونه برداری از زگیل یا زخم برای بررسی دقیق تر.
• آزمایش HPV: بررسی وجود ویروس پاپیلومای انسانی در بافت زگیل.
• آزمایش خون: برای بررسی عوامل مرتبط مانند کمبود ویتامین ها در آفت دهان.

خلاصه

آفت دهان و زگیل دهانی هر دو مشکلات رایجی هستند، اما تفاوت های قابل توجهی دارند. آفت دهان معمولاً به خودی خود بهبود می یابد و مسری نیست، در حالی که زگیل دهانی نیاز به درمان دارد و می تواند به دیگران منتقل شود. درک این تفاوت ها به شما کمک می کند تا بهتر از سلامت دهان خود مراقبت کنید و در صورت بروز علائم مشکوک، به موقع به پزشک مراجعه نمایید.

سوالات متداول