همه چیز درباره ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت از جمله قدیمی ترین و البته متداول ترین روش های ارتودنسی دندان است. این روش علیرغم اینکه یکی از قدیمی ترین روش هاست اما همچنان پرچم دار روش های ارتودنسی در کلینیک های ارتودنسی است و قادر به درمان انواع ناهنجاری های شدید تا جزئی می باشد.

تا چند سال گذشته وقتی صحبت از ارتودنسی ثابت می شد تنها سیم کشی های زمخت به فکرمان می رسید، اما امروزه به دلیل پیشرفت های چشمگیری که در زمینه ارتودنسی دندان داشته ایم تنها بریس های ثابت فلزی گزینه درمانی نیستند؛ بلکه روش های دیگری مثل ارتودنسی سرامیکی، ارتودنسی ثابت پشت دندان (لینگوال) و ارتودنسی دیمون نیز روی کار آمده است.

ارتودنسی ثابت چیست؟

ارتودنسی ثابت یکی از روش های رایج ارتودنسی دندان است. در این روش ارتودنسی همان طور که از نام آن مشخص است، براکت ها تا پایان درمان به دندان ها می چسبند و امکان جدا کردن آن از دندان ها وجود ندارد.

انواع بریس های ثابت شامل بریس های فلزی، سرامیکی، پشت دندانی و دیمون است که در ادامه بیشتر درباره آنها صحبت خواهیم کرد.

در صورت استفاده از بریس های ثابت تا پایان طول درمان یک سری محدودیت های غذایی دارید و شاید در روزهای اولیه چند روز درد و ناراحتی هم حس کنید. با این تفاسیر شاید شما فکر کنید که ارتودنسی متحرک بهتر است، اما در صورتی که مشکلات دندانی پیچیده باشد تنها راه درمان استفاده از بریس های ثابت است. از طرفی در برخی مواقع متخصصین ارتودنسی از بریس های ثابت به عنوان مکمل درمان بریس های متحرک استفاده می کنند؛ بنابراین انتخاب اینکه کدام روش ارتودنسی بهتر است را بر عهده متخصص ارتودنسی خود بگذارید.

تاریخچه ارتودنسی ثابت

در واقع وقتی صحبت از تاریخچه ارتودنسی دندان می شود منظور همان بریس های ثابت ارتودنسی هستند که در اویل دهه 1800 میلادی اختراع شدند. البته اگر بخواهیم از تاریخچه توجه بشر به دندان های صاف و مرتب مطلع شوید، باید بگوییم که بشر از دوران مصر باستان به فکر راهی برای مرتب کردن دندان های خود بوده است.   

با اینکه هزاران سال از روی کار آمدن بریس های ارتودنسی می گذرد، اما همچنان شاهد پیشرفت و تکمیل این روش درمانی و زیبایی دندانپزشکی هستیم.

متخصصین ارتودنسی به دلیل محبوبیت ارتودنسی در میان مردم و تحقیقاتی که همچنان در این زمینه انجام می شود، امیدوار هستند که راهکارهایی برای کاهش هزینه ارتودنسی و کاهش طول درمان بیابند.

طبق برخی تحقیقات ممکن است در سال های آینده، آلیاژی از نیکل جایگزین فولاد ضدزنگ شود که نتیجه آن می شود، عدم نیاز به مراجعه مکرر به متخصص ارتودنسی و مرتب شدن سریع تر دندان ها.

معرفی بخش های مختلف ارتودنسی ثابت

بریس ها، مهم ترین اجزای این نوع ارتودنسی هستند. بریس ها خود از چندین قطعه دیگر تشکیل می شوند که شامل سیم ارتودنسی، براکت ارتودنسی، کش ارتودنسی، باند و مینی اسکرو است.

انواع ارتودنسی ثابت

انواع ارتودنسی ثابت شامل بریس های فلزی، سرامیکی، پشت دندانی و لینگوال می شود که در ادامه درباره تک تک این روش ها صحبت خواهیم کرد.

ارتودنسی فلزی

بریس های ثابت فلزی یکی از قدیمی ترین روش های ارتودنسی دندان هستند که امروزه نوع مدرن شده بریس های قدیمی روی کار آمده است. بریس های فلزی در گذشته بزرگ و سنگین بودند؛ اما امروزه کوچکتر و سبک تر از گذشته ساخته می شوند و جنس آنها از استیل رنگ ثابت است.

این بریس ها شامل براکت های فلزی هستند که با سیمان خاصی بر روی دندان ها چسبیده می شوند و براکت ها در نهایت به وسیله سیم ارتودنسی به یکدیگر متصل می شوند. تمامی این تجهیزات به کمک هم به دندان ها فشار وارد کرده و باعث حرکت تدریجی دندان ها می شوند.

ارتودنسی سرامیکی

بریس های ثابت سرامیکی از نظر عملکردی کاملاً شبیه بریس های فلزی هستند و تنها از نظر ظاهری با یکدیگر فرق دارند. در واقع در روش ارتودنسی سرامیکی به جای استفاده از بریس های فلزی از بریس های سرامیکی و شفاف استفاده می شود.

از آنجا که بریس های سرامیکی در مقایسه با بریس های فلزی غیر قابل مشاهده هستند، در دسته ارتودنسی نامرئی هم جای می گیرند.

ارتودنسی لینگوال

بریس های لینگوال همان بریس های فلزی هستند، با این تفاوت که بریس های لینگوال به جای چسبیدن به جلوی دندان ها به پشت دندان ها چسبیده می شوند. به بریس های لینگوال، بریس زبانی و بریس پشت دندانی هم گفته می شود و نوعی ارتودنسی ثابت نامرئی هستند.

ارتودنسی دیمون

ارتودنسی دیمون (خود تنظیم) یکی از جدیدترین روش های ارتودنسی است. در این روش برای وصل شدن براکت ها به سیم فلزی نیاز به کش ارتودنسی نیست و با جابجایی دندان ها، براکت ها خود به خود تنظیم می شوند و نیازی به مراجعات مکرر به کلینیک ارتودنسی نیست. البته این ویژگی به علاوه طول درمان کوتاه و درد کمتر باعث بیشتر شدن هزینه درمان این روش ارتودنسی می شود.

جدول مقایسه روش های ارتودنسی ثابت

پس از اینکه با هر کدام از روش های ارتودنسی دندان ثابت آشنا شدید، می توانید در جدول زیر با مشاهده مزایا و معایب هر یک، به مقایسه این روش ها بپردازید.

نوع بریس ثابت	مزایا	معایب
فلزی	ارزان ترین روش ارتودنسی ثابت است.قدرت بالایی در اصلاح ناهنجاری های شدید دندانی و فکی دارد.استحکام بالایی دارد.	سیم کشی دندان کاملاً به چشم می آید. تمیز کردن دندان و براکت ها در صورت استفاده از این نوع بریس ها کمی سخت است.بیمار در طول درمان باید محدودیت تغذیه ای داشته باشد.  ممکن است باعث ایجاد زخم در بافت های نرم دهان شود.
سرامیکی	قدرت بالایی در اصلاح ناهنجاری های شدید دندانی و فکی دارد.نامرئی است.احساس درد و ناراحتی برای بیمار ندارد.	در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان احتمال تغییر رنگ بریس ها وجود دارد.استحکام کمتری دارند. بیمار در طول درمان باید محدودیت تغذیه ای داشته باشد.
لینگوال	نامرئی ترین بریس ثابت است.قابلیت درمان ناهنجاری های خفیف تا متوسط را دارد.	در مقایسه با سایر بریس ها چندان رایج نیست. جلسات تنظیم بریس ها طولانی تر است. ممکن است باعث احساس ناراحتی و حتی درد شود. نگهداری از آن و تمیز کردن آن فوق العاده سخت و چالش برانگیز است.
دیمون	جدیدترین سیستم ارتودنسی است.نیاز به جلسات کمتری برای تنظیم براکت ها دارد. طول درمان کوتاه تر است.قدرت بالایی در اصلاح ناهنجاری های شدید دندانی و فکی دارد.	هزینه بالایی دارد.

مراقبت های بعد از ارتودنسی ثابت

• برای جلوگیری از جمع شدن غذا در اطراف براکت ها و دندان ها باید روزانه حداقل دوبار دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان یا مسواک ارتودنسی استفاده کنید.
• خوردن غذاهای سفت و چسبنده مثل توفو، ته دیگ، آدامس و… در طول درمان ممنوع است؛ زیرا ممکن است باعث شکسته شدن براکت ها شود.

مزایای ارتودنسی ثابت چیست؟

از جمله مزایای ارتودنسی دندان با بریس های ثابت عبارتند از:

• برای تمامی مشکلات دندانی قابل استفاده است.
• برای درمان ناهنجاری شدید دندانی و فکی مناسب است.
• به دلیل ثابت بودن تجهیزات ارتودنسی، نیازی به همکاری از طرف خود بیمار نیست.
• طول درمان با این روش کوتاه است.
• بهترین روش ارتودنسی برای کودکان و نوجوانان است.
• روش های مختلفی دارد و هزینه ارتودنسی ثابت نیز با توجه به نوع آن از کم به زیاد متغیر است.

معایب ارتودنسی ثابت چیست؟

از جمله معایب و عوارض ارتودنسی دندان با بریس های ثابت عبارتند از:

• رعایت بهداشت دهان و دندان در صورت وجود بریس های ثابت بر روی دندان ها کمی سخت است و ممکن است فرد پس از اتمام درمان نیاز به جرمگیری یا بلیچینگ دندان داشته باشد.
• در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در طی درمان ارتودنسی با بریس های ثابت، امکان زرد شدن دندان ها و پوسیدگی دندان ها زیاد است.
• احتمال آسیب های بافتی مثل تحلیل ریشه دندان وجود دارد.

ارتودنسی ثابت و متحرک چه فرقی با یکدیگر دارند؟

به احتمال زیاد تا به اینجای این نوشتار متوجه تفاوت های این دو روش ارتودنسی شده اید.

یکی از اصلی ترین تفاوت های این دو روش این است که تجهیزات ارتودنسی ثابت برخلاف ارتودنسی متحرک، قابلیت جابجایی توسط خود بیمار را ندارند. همچنین برای درمان اکثر ناهنجاری های شدید دندانی تنها می توان از بریس های ثابت استفاده کرد. در جدول زیر تفاوت این دو روش ارتودنسی را با جزئیات بیشتری آورده ایم.

ارتودنسی ثابت	ارتودنسی متحرک
اکثر آنها مرئی و قابل مشاهده هستند.	اکثر آنها نامرئی و قابل مشاهده نیستند.
رعایت بهداشت دهان و دندان سخت تر از ایام معمولی است.	رعایت بهداشت دهان و دندان هیچ فرقی با ایام معمولی ندارد.
مشکلات شدید دندانی را درمان می کند.	تنها قابلیت درمان مشکلات خفیف تا متوسط دندانی را دارد.
به دلیل ثابت بودن تجهیزات نیازی به همکاری از سوی بیمار نیست.	برای رسیدن به نتیجه دلخواه نیاز به همکاری از سوی بیمار است.
مدت زمان درمان کوتاه تر است.	مدت زمان درمان طولانی تر است.
نیروی بیشتری به دندان ها وارد می شود.	نیروی کمتری به دندان ها وارد می شود.
فرد محدودیت تغذیه ای دارد.	فرد هیچ گونه محدودیت تغذیه ای ندارد.

کلام آخر

ارتودنسی ثابت یکی از متداول ترین روش های ارتودنسی است و برای درمان انواع مشکلات دندانی اعم از ساده تا پیچیده مناسب است. بریس های ثابت انواع مختلفی دارد که شامل ارتودنسی فلزی، ارتودنسی سرامیکی، ارتودنسی پشت دندانی و ارتودنسی لینگوال است.

این مقاله صرفاً جهت اطلاع رسانی شما جمع آوری شده است و گفتن مزایا و معایب این روش به معنای خوب یا بد بودن این روش ارتودنسی نیست. چرا که انتخاب بهترین روش ارتودنسی تنها بر عهده متخصص ارتودنسی است تا متناسب با سن بیمار، شرایط دهان و دندانی و بودجه مد نظر بیمار بهترین روش را انتخاب کند.

سؤالات متداول